اینترنت ماهواره ای استارلینک چیست؟

اینترنت ماهواره ای استارلینک، یکی از پروژه های بلندپروازانه شرکت اسپیس ایکس (SpaceX) به رهبری ایلان ماسک است که هدف آن فراهم کردن دسترسی به اینترنت پرسرعت برای سراسر جهان، به ویژه مناطق دورافتاده و محروم، می باشد. این پروژه با استفاده از ماهواره های کوچک که در مدار پایین زمین (LEO) قرار می گیرند، امکان اتصال به اینترنت را بدون نیاز به زیرساخت های سنتی مانند کابل ها و فیبر نوری فراهم می کند.
تاریخچه مختصر استارلینک
در ژانویه ۲۰۱۵، ایلان ماسک، مدیرعامل شرکت اسپیس ایکس، درخواست ارسال حدود ۴۰۰۰ ماهواره به مدار پایین زمین را به سازمان های بینالمللی ارائه کرد. در آن زمان هنوز مشخص نبود که این ایده بلندپروازانه اصلاً مجوزی دریافت می کند یا خیر. پس از موافقت سازمان های بین المللی، ایلان ماسک اهداف خود را گسترش داد و موفق به دریافت مجوز ارسال ۱۲ هزار ماهواره از کمیسیون ارتباطات فدرال آمریکا شد.
شاید تصور کنید که ۱۲ هزار ماهواره عدد بزرگی نیست. اما برای درک بهتر این موضوع، باید بدانید که تا ۷ نوامبر ۲۰۲۲ در کل تاریخ، تنها ۱۴,۴۵۰ ماهواره به فضا پرتاب شده که از این تعداد تنها ۶۸۰۰ ماهواره فعال هستند. جالب است بدانید که شرکت اسپیس ایکس تنها در عرض ۵ سال، بیش از ۶۰۰۰ ماهواره فعال را در مدار زمین قرار داده است؛ رقمی شگفت انگیز.
در فوریه ۲۰۱۸، اسپیس ایکس دو سفینه آزمایشی به نام های TinTinA و TinTinB را با موفقیت به فضا پرتاب کرد. اولین مجموعه ۶۰ ماهواره استارلینک نیز در ۲۳ می ۲۰۱۹ توسط موشک فالکون ۹ اسپیس ایکس به فضا ارسال شد و در ارتفاع ۵۵۰ کیلومتری زمین مستقر گردید. از آن زمان تاکنون، تعداد ماهواره های استارلینک به طور پیوسته افزایش یافته و قرار است به بیش از ۳۰ هزار ماهواره برسد.
نقاط قوت اینترنت ماهواره ای استارلینک چیست؟
- پینگ پایین برای بازی های آنلاین: یکی از مهم ترین مزایای استارلینک برای گیمرها، پینگ پایین آن است. این ویژگی به معنای صرف زمان کمتر برای ارسال و دریافت داده ها بین دستگاه شما و سرور بازی است که تجربه بازی را روان تر و بدون تأخیر می کند.
- حجم نامحدود: طرح های مختلف اینترنت استارلینک دسترسی به حجم نامحدود را فراهم می کنند. برای مثال، طرح استاندارد با هزینه اشتراک ۱۲۰ دلار در ماه ارائه می شود.
- سرعت بالا: سرعت اینترنت استارلینک از اینترنت 4G بیشتر است و در طرح استاندارد بین ۲۵ تا ۱۰۰ مگابیت بر ثانیه و در طرح ویژه بین ۴۰ تا ۲۲۰ مگابیت بر ثانیه متغیر است.
- پوشش گسترده: یکی از مهم ترین مزایای استارلینک، پوشش دهی حتی در مناطق دورافتاده مانند قله های کوهستان، جنگل، کویر و دریا است.
نقاط ضعف اینترنت ماهواره ای استارلینک چیست؟
- هزینه بالا: هزینه این اینترنت نسبت به اینترنت خانگی (ADSL یا فیبر نوری) و حتی اینترنت موبایل بسیار بیشتر است و برای کاربران ایرانی، پرداخت دلاری آن به صرفه نیست؛ مگر در مناطقی که اینترنت دیگری در دسترس نباشد.
- آلودگی نوری: سازمان های نجوم به نورانی بودن ماهواره های استارلینک اعتراض کرد هاند؛ چرا که این مسئله کار رصد ستارگان را دشوار می کند.
- وابستگی به شرایط جوی: کیفیت اینترنت استارلینک بسته به وضعیت آب وهوا متغیر است و شرایط بد جوی مانند طوفان می تواند سرعت اینترنت را کاهش دهد.
- مشکلات قانونی: در بسیاری از کشورها، از جمله ایران، استفاده از تجهیزات اینترنت ماهواره ای استارلینک غیرقانونی است و ممکن است با مجازات هایی همراه باشد.
- مشکلات امنیتی: این ماهواره ها ممکن است با سیگنال های ماهواره ای و رادیویی تداخل داشته باشند یا در معرض حملات هکری قرار بگیرند.
- زباله های فضایی: افزایش تعداد ماهواره ها نگرانی هایی درباره افزایش زباله های فضایی به وجود آورده است.
اینترنت استارلینک چگونه کار می کند؟
اینترنت استارلینک از چهار بخش اصلی تشکیل شده است:
- ماهواره ها: ماهواره های استارلینک در مدارهای پایینی زمین و فاصله نزدیک به هم مستقر شده اند و دسترسی به اینترنت را امکان پذیر می کنند.
- دیش مخصوص: برای دریافت سیگنال ماهواره ها، باید دیش مخصوص استارلینک خریداری شود.
- مودم: دیش سیگنال ماهواره ها را دریافت کرده و به روتر (مودم) استارلینک انتقال می دهد. این مودم سیگنال ها را به داده های قابل تشخیص برای کامپیوتر یا موبایل تبدیل می کند.
- بسته اینترنت: کاربران باید حساب کاربری خود را در سایت استارلینک فعال کنند و هزینه اشتراک ماهانه طرح موردنظر خود را بپردازند.
شیوه نصب و راه اندازی استارلینک
پیش از بررسی مراحل نصب و راه اندازی اینترنت استارلینک، لازم است تأکید کنیم که استفاده از این اینترنت در ایران غیرقانونی است و در صورت شناسایی توسط مراجع قضایی، مجازات های سنگینی برای کاربران آن در نظر گرفته می شود. با این حال، اگر در کشوری دیگر هستید یا در آینده استارلینک موفق به دریافت مجوز فعالیت در ایران شود، می توانید با دنبال کردن مراحل زیر، این اینترنت را نصب و راه اندازی کنید:
خرید تجهیزات و اشتراک:
ابتدا باید در وب سایت استارلینک ثبت نام کنید، هزینه تجهیزات (دیش، روتر و کابل ها) را به صورت دلاری پرداخت کنید و یک بسته ماهانه اینترنت تهیه کنید. پس از خرید، تجهیزات موردنیاز از سوی شرکت برای شما ارسال می شود.
پیدا کردن بهترین مکان برای دیش:
پس از دریافت تجهیزات، باید محل مناسبی برای قرار دادن دیش استارلینک پیدا کنید. بهتر است مکانی را انتخاب کنید که دیش دید بهتری به آسمان داشته باشد و بتواند به راحتی در جهات مختلف حرکت کند. دیش را روی پایه ای محکم نصب کنید تا از لرزش آن جلوگیری شود، زیرا لرزش ممکن است کیفیت اینترنت را کاهش دهد.
اتصال دیش به مودم:
دیش را با استفاده از کابل موجود در بسته به روتر استارلینک متصل کنید. روتر باید به منبع برق وصل شود تا بتواند سیگنال دریافتی را پردازش کرده و اینترنت را فعال کند. روتر را می توانید روی یک میز که با رومیزی یا رانر دیزاین کرده اید قرار دهید تا دکوراسیون منزلتان تحت تاثیر قرار نگیرد.
نصب اپلیکیشن استارلینک:
اپلیکیشن استارلینک را روی گوشی هوشمند خود نصب کنید. سپس وارد حساب کاربری تان شوید و تنظیمات مربوط به مودم و اینترنت را در اپلیکیشن انجام دهید.
نسخه های مختلف استارلینک
ماهواره های استارلینک دارای نسخه های گوناگونی هستند که بر اساس تکنولوژی های به کاررفته در آن ها دسته بندی می شوند. در ادامه، انواع این نسخه ها معرفی شده اند:
ورژن ۱
اولین سری ماهواره های استارلینک، که به نام ورژن ۱ شناخته می شوند، توسط شرکت اسپیس ایکس به فضا پرتاب شدند. این نسخه به دلیل مشکلاتی مانند محدودیت سرعت، تداخل فرکانسی زیاد و پایداری کم، خیلی زود از رده خارج شد. در حال حاضر، دیگر این نسخه در دسترس نیست و کاربران به سراغ نسخه های جدیدتر (ورژن ۲ و ۳) می روند.
ورژن ۲
از ۲۳ فوریه ۲۰۲۳، اسپیس ایکس شروع به پرتاب ماهواره های ورژن ۲ کرد. این نسخه نسبت به نسل قبلی از نظر طراحی دیش، پایه و مودم تغییرات قابل توجهی دارد و پایداری و سرعت بیشتری ارائه می دهد.
ورژن ۳
ورژن ۳ در واقع نسخه بهبودیافته ورژن ۲ است که در آن مودم (روتر) ارتقا یافته است. این نسخه با تأخیر کمتر و پایداری بیشتر، حتی در محیط های شلوغ و شرایط جوی نامساعد عملکرد خوبی دارد.
ورژن بیزینس
این نسخه ویژه کسب وکارها طراحی شده و پهنای باند و سرعت بیشتری ارائه می دهد. ورژن بیزینس با پشتیبانی اختصاصی و امنیت بالاتر، برای مشاغل و سازمان های دولتی یا خصوصی مناسب است. هزینه این نسخه نسبت به نسخه های معمولی بالاتر است.
ورژن مینی
نسخه ای کوچک تر و سبک تر از تجهیزات استارلینک، که به نام ورژن Mini شناخته می شود. این نسخه به راحتی قابل حمل است و برای افرادی که به مناطق دورافتاده، جنگل یا کویر سفر می کنند مناسب است.
وضعیت استارلینک در ایران
در سال ۲۰۲۲، وزارت خزانه داری آمریکا تحریم های مرتبط با تکنولوژی های ارتباطی برای ایران را لغو کرد و به شرکت استارلینک اجازه داد خدمات خود را به کاربران ایرانی ارائه دهد. اما این به معنای قانونی بودن دسترسی به اینترنت استارلینک در ایران نیست.
استارلینک برای ارائه خدمات رسمی در هر کشور، باید مجوزهای لازم را از آن کشور دریافت کند. تاکنون این شرکت موفق به دریافت مجوز از ایران نشده است. با این حال، افرادی که در ایران تجهیزات استارلینک را در اختیار دارند، می توانند با دیش و روتر، به ماهواره های این شرکت متصل شوند.
آیا استارلینک در ایران قابل استفاده است؟
به صورت قانونی خیر، اما به صورت غیرقانونی بله.
تجهیزات استارلینک به طور غیرقانونی وارد ایران شده و توسط شرکت های غیررسمی به فروش می رسد. این شرکت ها خرید تجهیزات و اشتراک را به عهده می گیرند، اما گزارش های متعددی از کلاهبرداری در این زمینه منتشر شده است.
در ایران، با خرید تجهیزات و اشتراک استارلینک، می توانید به ماهواره های این شرکت متصل شوید. البته کیفیت و سرعت این اتصال در مناطق شمال غربی کشور، به دلیل نزدیکی به ایستگاه زمینی استارلینک (Gateway) در ترکیه، بهتر است.
مجازات استفاده از استارلینک در ایران چیست؟
پاسخ این سؤال به چند نکته بستگی دارد:
آیا استفاده از استارلینک جرم است؟
بسیاری از حقوق دانان معتقدند که قانون ممنوعیت استفاده از ماهواره (مصوب ۱۳۷۳) تنها به تجهیزات دریافت صدا و تصویر (تلویزیون) اشاره دارد و به طور مستقیم استفاده از اینترنت ماهواره ای را جرم تلقی نمی کند.
خرید و فروش تجهیزات استارلینک:
از آنجا که تجهیزات استارلینک به صورت قاچاق وارد کشور می شود، خرید و فروش آن جرم است. طبق ماده ۷۵۲ قانون مجازات اسلامی، خرید یا فروش کالای قاچاق می تواند منجر به:
- حبس: از ۱ تا ۳ سال
- جزای نقدی: تا سقف ۱۰۰ میلیون تومان
ردیابی سیگنال های استارلینک:
استفاده از تجهیزات استارلینک به دلیل ارسال سیگنال های ماهواره ای قابل ردیابی است. با توجه به غیرقانونی بودن این تجهیزات، استفاده از آن ها ریسک زیادی به همراه دارد. به ویژه اگر از اینترنت استارلینک برای بازدید از وب سایت های دولتی استفاده کنید، احتمال شناسایی بیشتر خواهد بود.
هزینه ماهانه استارلینک در ایران
هزینه تجهیزات استارلینک در سایت رسمی شرکت بین۳۵۰ تا ۶۰۰ دلار است. اما در ایران، به دلیل ورود غیرقانونی و حضور واسطه ها، قیمت ها بسیار متفاوت و گران تر است.
در آبان ۱۴۰۳، قیمت های تقریبی تجهیزات استارلینک که از فروشندگان غیرقانونی استعلام شده، به شرح زیر است:
- ورژن ۲: حدود ۷۵ میلیون تومان
- ورژن ۳: حدود ۹۰ میلیون تومان
- ورژن مینی: حدود ۱۲۵ میلیون تومان
- ورژن بیزینس: حدود ۱۴۵ میلیون تومان
سرعت استارلینک در ایران
سرعت اینترنت استارلینک به منطقه جغرافیایی، طرح خریداری شده و شرایط جوی بستگی دارد. به طور کلی، سرعت دانلود استارلینک بین ۱۵۰ تا ۳۰۰ مگابیت بر ثانیه و سرعت آپلود بین ۱۰ تا ۲۵ مگابیت بر ثانیه است.
پینگ استارلینک: در کشورهایی که ایستگاه زمینی استارلینک دارند، پینگ به کمتر از ۲۵ میلی ثانیه می رسد. اما در ایران، به دلیل نبود ایستگاه زمینی، پینگ حدود ۸۰ میلی ثانیه است که نسبت به کشورهای دیگر بیشتر است
نتیجه گیری
اینترنت ماهواره ای استارلینک یک فرصت مناسب برای دسترسی به اینترنت در مناطق دورافتاده است. اما به دلیل غیرقانونی بودن خرید و فروش تجهیزات آن در ایران، استفاده از این سرویس ریسک بالایی دارد. اگر در منطقه ای زندگی می کنید که به اینترنت ADSL یا موبایل دسترسی دارید، بهتر است تا زمان قانونی شدن خدمات استارلینک صبر کنید و سپس با خیال راحت از آن استفاده کنید.